تهران- ایانا- با توجه به ضرورت حفظ چتر سبز طبیعت بر سر اراضی کشور در کنار تامین نیاز صنایه چوب و کاغذ، توسعه زراعت مطالعه شده چوب با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی کشور و نیاز آبی درختان ضروری به نظر می رسد.
به گزارش خبرنگار ایانا، صنایع چوب و کاغذ در ایران سالانه چیزی در حدود 13میلیون متر مکعب چوب مصرف می کنند که با توجه به لزوم توسعه این صنعت در کشور به عنوان تامین کننده نیاز صنعت نشر و صنعت ساختمان، و کاهش وابستگی به واردات محصولات چوب و کاغذ، تامین چوب مورد نیاز این کارخانجات اجتناب ناپذیر است. اما فشاری که این صنایع طی سالیان گذشته به صورت قانونی و غیر قانونی بر جنگلهای طبیعی کشور به عنوان سرمایه‌های طبیعی ملی و گاه فراملی وارد آورد بر کسی پوشیده نیست.
جنگل‌ها به ویژه جنگلهای شمال ایران با بهره‌مندی از چوب مرغوب درختان با ارزشی مانند راش، افرا، توسکا، شمشاد و … به منابع ارزان تامین چوب‌هایی با ارزش تجاری بالا تبدیل شدند که در نهایت منتج به تصویب قانون ممنوعیت بهره‌بداری از جنگل ها در سال 96 شد.
همچنین با هدف تامین نیاز صنایع چوب و کاغذ و با هدف کاهش دست اندازی این صنایع به منابع طبیعی کشور در کوتاه‌مدت و دراز مدت پیشنهاداتی از قبیل کاهش تعرفه واردات چوب، تولید و عرضه چوب آزمایشگاهی، و همچنین زراعت چوب مطرح و مورد بررسی قرار گرفت.
نقی شعبانیان، معاون جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در این ارتباط با بیان این که امکان براورد میزان قاچاق چوب از جنگل‌ها به دلیل ماهیت غیر قانونی آن وجود ندارد، زراعت چوب را یکی از راهکارهای غیر مستقیم مقابله با قاچاق چوب و تامین نیاز صنایع چوب و کاغذ دانست که به دلایل متعدد مورد بی مهری قرار گرفته است.
به گفته شعبانیان، قرار بر این بود که تا سال 1400، 75 درصد از اراضی ملی تحت کشت زراعت چوب بروند که این اتفاق به دلایل متعدد محقق نشده است.
وی با تاکید بر صرفه اقتصادی و درآمدزایی قابل قبول زراعت چوب، گفت: نبود قدرت رقابتی بین گونه‌های درختی در زراعت چوب، تفاوت چشمگیر محصولات کشاورزی با چوب و خواب 7 تا 10 ساله صنوبر سبب شده تا آنچنان که باید از طرح زراعت چوب استقبال نشود.
از این رو سال گذشته با کلید خورد طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت، توسعه زراعت چوب در قالب سهم 30 درصدی از این طرح مورد تصویب قرار گرفت که به گفته مجری طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت پیش بینی می شود با توجه به استقبال مردم و تولیدکنندگان بخش خصوصی از این طرح، سهم زراعت چوب به 50 درصد از طرح کاشت یک میلیارد درخت افزایش پیدا کند.
رضا احمدی مجری طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در این ارتباط گفته است: کاشت درختان سریع‌الرشد و زودبازده در حاشیه اراضی آبی کشاورزی اشخاص، اراضی مستعد شرکت‌ها و صنایع بخش خصوصی و برخی دستگاه‌ها و نهادها به زراعت چوب در قالب طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت اختصاص در حال اجرا است. در این اراضی به منظور تامین آب پایدار برای آبیاری نهال‌های کاشته شده با اخذ مجوز قانونی از وزارت نیرو توسط اشخاص حقیقی و یا حقوقی از آب خام، پساب‌های شهری و صنعتی بازچرخانی شده و زه‌آب کشاورزی استفاده می‌شود.
وی همچنین استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای و بارانی را در این طرح حائز اهمیت قلمداد کرد و گفت: موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به عنوان کمیته علمی طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت و پژوهشکده آبخیزداری و حفاظت خاک با همکاری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، زمینه‌هایی را فراهم کرده‌اند تا با استفاده از روش‌های نوین آبخیزداری و آبخوانداری، پرورش نهال در نهالستان‌های استاندارد و مقاوم‌سازی و تاب‌آوری نهال‌های تولیدی در برابر گرما و کم‌آبی، تنظیم زمان کاشت و مکان‌یابی درست و علمی عرصه‌های کاشت و با ترکیب این روش‌ها، مصرف آب در زراعت چوب بهینه شود.
بنا بر اعلام موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، در حدود 67 هزار هکتار از اراضی استان‌های گیلان و مازندران به دلیل میزان بارندگی، امکان زراعت چوب صنوبر به صورت دیم وجود داشته، و همچنین در حاشیه‌های رودخانه‌های دائمی در شمال و شمال غرب کشور، نیز ۱۹۸ هزار هکتار، در حاشیه ۱۰ کلان شهر مانند تهران، اصفهان، تبریز، اهواز و مشهد ۶۳ هزار هکتار با استفاده از پساب‌های شهری و فاضلاب و در خوزستان حدود ۵۹۷ هزار هکتار زمین مستعد برای زراعت چوب به ویژه اکالیپتوس در این استان شناسایی شده است.استان خوزستان با بهره‌مندی از منابع آبی و اراضی مستعد، می‌تواند به مهمترین قطب زراعت چوب کشور تبدیل شود.
اما با توجه به ضرورت حفظ چتر سبز طبیعت بر سر اراضی کشور، به نظر می‌رسد نه تنها صنایع مادر و آسب رسان به محیط زیست و منابع طبیعی می بایست به عنوان مسئولیت اجتماعی، کاشت درختان را در اولیت قرار دهند، صنایع چوب و کاغذ باید به صورت جدی‌تری در قالب توسعه صنایع خود به مجموعه‌های کشت وصنعت، زراعت چوب را در دستور کار قرار داده و با کاشت درختان مورد تایید سازمان جنگل‌ها و مراتع ومناسب برای صنعت تحت مدیریت خود، و نیزبهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری به صورت پایدار در جهت رفع نیاز صنعت به مواد اولیه تولید اقدام کنند.
خبرنگار: شبنم مسعودی