روشهای مورد استفاده برای افزایش رنگ گیری میوه
رنگ میوه نقش بسیار مهمی در ارتقاء کیفیت ،بازار پسندی وجذب مشتری دارد.
در بازار، سیبهای که رنگ قرمز تندتری دارند با قیمت بیشتری به فروش میرسند
و یا بسیاری از ارقام انگور قرمز و سیاه کمتر از حد دلخواه مصرف کننده رنگ می گیرند.
از نظر اقتصادی رنگ گیری میوه برای باغداران بسیار حائز اهمیت میباشد .
تحقیقات وسیعی در خصوص بررسی عوامل دخیل در افزایش رنگ گیری میوه صورت گرفته که در اینجا مهمترین عوامل موثر، به طور خلاصه بیان میگردند.
عوامل ایجاد رنگ میوه :
ترکیباتی که در ایجاد رنگ در میوه دخالت دارند عبارتند از آنتوسیانین ها،کلروفیل ؛کاراتنوئید ها و فلاونل ها .
این ترکیبات میتوانند با هم مخلوط شده و در میوه تولید رنگ نمایند اما مهمترین آنها برای ایجاد رنگ قرمز
در آنتوسیانین ها میباشند که در پوست میوه قرار دارند و مقدار آنها در موقع رسیدن میوه در بعضی از ارقام به ۵ برابر میرسد.
مطالعات زیادی روی فرآیند تولید آنتوسین ها ومسیرهای بیوشیمائی آنها انجام شده است .
بطور خلاصه برای تولید آنتوسیانین ها وجود قند و فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمینولیاز PAL)) ضروری میباشد.
فاکتورها و عوامل زیادی روی فرایند ساخت آنتوسیانین ها دخالت داشته که ما بایستی فاکتورها مثبت
را بهبود بخشیده و عوامل منفی را تا حد ممکن کاهش دهیم. مرحله رشد میوه و نوع رقم در تاثیر گیری از این عوامل بسیار مهم میباشند.
مهمترین فاکتورهای که در فعال نمودن رنگدانه های آنتوسیانین تاثیر دارند عبارتند از:
- عوامل محیطی شامل :
الف– نور:
کمیت وطول موج نور مخصوصا طول موجهای آبی-بنفش،ماورای بنفش( UVوUV-B)
در فعال نمودن آنتوسیانین ورنگ گیری میوه تاثیر زیادی دارد
. طول موجهای دیگر تاثیر کمتری داشته و در این میان کمترین تاثیر مربوط به مادون قرمز بوده وحتی اثر بازدارندگی دارد.
ب- دما:
هوای خنک مخصوصا وجود شبهای خنک تاثیر زیادی در رنگ گیری میوه وفعال شدن رنگ دانه های قرمز دارد.
اثر مثبت دمای پائین چنانچه بعد از آن در دمای بالا باشد به طور کامل خنثی میگردد.
بسیاری از محققان معتقدند که یکی از دلایل اصلی افزایش رنگ گیری در دمای پائین بدلیل افزایش فعالیت آنزیم فنیل آلانینلیاز در دمای پائین میباشد.
2 -ازت :
افزایش میزان نیتروژن خاک و یا انجام محلولپاشی با آن باعث کاهش رنگ گیری میوه میشود
مخصوصا اگر دیر هنگام مصرف گردد.تجربه نشان داده افزودن ازت بصورت اوره
يا به فرمهای ديگر به خاك ويا محلول پاشی آن از خرداد ماه به بعد ، رنگ گیری ميوه را به تاخير مياندازد
هرچند استفاده از ازت جهت بزرگ كردن سايز ميوه و بطور کلی برای رشد لازم هست
ولی مصرف زیاد و بی موقع از آن در رنگ گیری ميوه نتيجه عكس ميدهد .
3- پتاسیم :
کودهای پتاس دار موجب افزایش آنتوسیانین شده و حتی اثرات منفی کودهای ازته را نیز میتوانند خنثی
نمایند توصيه ميشود از اواسط مرداد ماه به بعد در دو نوبت كودهای پتاس بالا از محصولات معتبر بصورت محلولپاشی استفاده گردد.
4- فسفر :
نتایج متناقضی در این خصوص وجود دارد و هنوز رابطه روشنی در مورد اثر فسفر بدست نیامده است.
5- كودهای ميكرو :
تاثير عنصر آهن بعلت اثر مستقيم در افزايش كلروفيل برگ ، در آخر فصل رنگ پذيری ميوه سيب را تسهيل ميكند
افزودن عناصر ميكرو بصورت كلات بخصوص آهن و روی در خاكهای آهكی ميوه های خوشرنگ تری را موجب ميشوند.
6- آبیاری :
کمبود و افزایش آب هردو باعث کاهش رنگ گیری میوه میگردند ولي تجربه شده در روزهای گرم
آبياری سطحی باغ باعث خنك شدن دمای باغ و تشديد رنگ ميوه سيب ميشود.
7- عوامل فیزیولوژیکی :
از مهمترين فاكتورهایی که در رنگ پذيری ميوه موثر هستند ميتوان به موارد زير اشاره كرد :
نوع رقم ، مرحله رشد میوه ،اندازه درخت ، نسبت میزان برگ به میوه ، تراکم ، سیستم تربیت درخت، هرس و تنک کردن میوه
8- آفات و امراض :
از مهمترين آفات و امراض موثر در رنگ پذيری ميوه بعنوان مثال در سیب طغيان كنه قرمز اروپايی
و در انگور بیماری پیچیدگی برگ (Leaf roll) را میتوان نام برد.
توضيح اين نكته كه در باغات سیبی كه كنه قرمز اروپايی طغيان ميكند و برگها حالت سبزی خود را از دست ميدهند
رنگ پذيری ميوه سيب مختل ميشود بنابراين سبزی و قدرت درختان در رنگ پذيری نقش اساسی دارد .
محلولپاشی با
تیوسیانات ( ترجيحا” تيوسيانات پتاسيم )، آلار ، اتفون …
تیمار خوشه های انگور با اتفن موجب تسریع در تکامل رنگ در رقم امپرور و رد مالاگا می شود.
اتفن بطور معنی داری تکامل رنگ را در رقم امپرور افزایش میدهد و اینکار بدون اثرات جانبی
از جمله نرم شدن حبه هاست.کاربرد اتفن به میران ۳۰۰ میلی گرم در لیتر زمانی که خوشه ها ۱۰-۵ درصد
رنگ گرفته باشند ،موجب بیشترین و سریع ترین رنگ گیری می شود.اتفن موجب تشویق رنگ گیری
در ارقام بارلینکا،کاردینال،امپرور ،رد مالاگا،موسکات سیاه و بلک پرینس میشود اما تاثیری بر رنگ گیری ارقام کورنیکن و ریبیر ندارد.
كودهای حاوی پتاس بالا آنهم ترجيحا”بعد از آبياری درختان
كودهاي مايع حاوی جلبك دريايي بعلت وفور اسيدهای آمينه طبيعی …
خنک کردن میوه (با خنک شدن میوه تجمع آنتوسیانین در پوست میوه افزایش میابد)
نور مصنوعی و مواد منعکس کننده نور (استقرار مواد منعکس کننده نور از قبیل ورقه های آلومینیومی
در فاصله ردیف درختان موجب افزایش نفوذ نور به بخشهای که در سایه قرار دارند شده و رنگ گیری میوه ها بهبود پیدا میکند)
حلقه برداری:
اینکار رسیدن میوه را از طریق بهبود رنگ گیری و تجمع قند افزایش می دهدو تسریع می کند.
بهترین نتیجه حلقه برداری در بوته هایی بدست می آید که رشد زیادی دارند و محصول کم تا متوسط دارند. حلقه برداری باید درست قبل از رسیدن میوه ها انجام شود.
روشهای مورد استفاده برای افزایش رنگ گیری میوه