یکی از مهمترین چالش‌های بخش کشاورزی اجرای طرح اصلاح الگوی کشت در سطح کل کشور است و با وجود مشکلات فعلی در زمینه کاهش منابع آبی، باید کشت بهینه برای کشاورزان تعیین کرد تا بتوانند معیشت خود را نیز تامین کنند.
به گزارش خبرنگار ایانا در استان اصفهان ، مهرداد مرادمند با اشاره به طرح‌های کشاورزی و اشتغال‌زایی در استان اظهار داشت: الگوی کشت طراحی شده در استان، همه شهرستان‌ها را شامل می‌شود. شهرستان‌هایی که آب‌وهوای خشک و گرم و با بارندگی منابع آبی محدود هستند، گیاهانی که با این منطقه سازگار باشند، توصیه می‌شود.
وی افزود: در این مناطق بیشتر کشت گیاهان دارویی سازگار با شرایط را داریم که کشت آن ارزش افزوده مناسبی داشته باشد و همچنین کاشت درختان مقاوم به شرایط آب‌و‌هوایی خشک توصیه می‌شود. توصیه به مردم منطقه در استفاده از دام‌های مقاوم به آب‌و‌هوا در حال انجام شدن است.
رئیس جهاد کشاورزی استان اصفهان گفت: پیگیری صنایع تبدیلی و تکمیلی گیاهان دارویی در حال پیگیری است. اکنون در حال کار است اما ظرفیت خالی در این حوزه وجود دارد که می‌طلبد روی آن تمرکز صورت گیرد تا ارزش افزوده آن را به خود بخش برگردانیم.
مرادمند با اشاره به استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان تصریح کرد: در مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی تعداد زیادی شرکت دانش‌بنیان داریم که در حوزه مسائل مربوط به فناوری‌های نوین بخش کشاورزی در حال فعالیت هستند. امسال نیز برنامه‌ای مبنی بر توسعه شرکت‌ها و ورود به عرصه عملیاتی و فعالیت‌های میدانی هستیم تا بهره‌برداران را با شرکت‌های دانش‌بنیان ارتباط دهیم.
کاشت غلات و گلرنگ و پنبه در مناطق کویری استان در اولویت است
اصغر رستمی ، با بیان اینکه اجرایی شدن مباحث الگوی کشت بسیار خوب است،اظهار داشت: اگر بتوانیم مباحث الگوی کشت پیشنهاد شده به استان را که مصوب شده است، اجرایی کنیم، خوب است، اما الزامات حقوقی،سیاسی، اجتماعی و فرهنگ‌سازی دارد و چنانچه تمامی این موارد که درطرح اصلاح الگوی کشت استان تدوین شده، به نتیجه برسد، اجرای طرح کشت آسان‌تر است.
وی افزود: به عنوان مثال باید در زمان پاییز گندم‌کاری، یا غله کاری متناسب با آنچه الگوی کشت مطرح کرده، انجام دهیم اما به دلیل کمبود بارش‌ها و منابع آبی در حوزه زاینده‌رود، چنانپه امکان رهاسازی آب در پاییز وجود نداشته باشد، امکان کشت نیست. این نمونه‌ای از الزامات است. به دلیل این کمبود آب، کشت تاخیری در بهمن ماه صورت می‌گیرد، اما در زمستان، دیگر امکان کشت بسیاری از غلات وجود ندارد و به ناچار یک نوع غله کشت می‌شود. پس در این مثال اجرای کشت با طرح الگوی کشت مطابقتی ندارد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با اشاره به الزامات دیگر بیان کرد: الزامات قانونی و سیاسی وجود دارد که باید هدفمند برای آن برنامه‌ریزی شود. سیاست‌های حمایتی قانونی مانند خرید تضمینی باید در اجرای طرح الگوی کشت مدنظر قرار گیرد. الزامات اجرایی در نظر گرفته شده که برای هر دستگاه وظایفی تعیین شده است. الزامات فنی و کارشناسی مانند تامین آب و الزامات فرهنگی باید رعایت شود. همچنین باید برای کشاورزی که 40 سال الگوی کشت خاصی داشته فرهنگ‌سازی برای تغییر کشت انجام شود.
رستمی ادامه داد: طرح الگوی کشت برای کل شهرستان‌های شمال و جنوب و شرق و غرب استان و برای اراضی دیم و آبی و باغات حتی در سطح دهستان‌ها تعریف شده است، اما اگر تامین آب به اندازه کافی و در زمان مناسب انجام نشود، این طرح در هر منطقه‌ای باشد، با مشکل مواجه می‌شود. لازم است که الگوی کشت رایج منطقه متناسب با میزان آب در اختیار و با هدف حذف گیاهان پر آب‌برو جایگزینی با گیاهان کم‌آب‌بر را مد نظر قرار دهیم تا با افزایش بهره‌وری از منابع آب، بتوانیم تولید پایدارتر را حفظ کنیم.
وی تصریح کرد: یکی از مولفه‌های الگوی کشت این است که شرایط موجود و سازگار آن منطقه را در نظر بگیرد؛ مثلا در منطقه‌ای که پسته‌کاری رایج نبوده، امکان توسعه باغات پسته وجود ندارد. در شهرستانی که درختان گردو قابلیت کشت ندارند، نباید گردو کشت شود. قطعا میزان آب، شرایط اقلیمی و فرهنگ مردم نوع کاشت را تحت تاثیر قرا می‌دهد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان خاطرنشان کرد: کشت‌های رایج اقلیم که سالیان سال انجام می‌شده، قطعا با این اولویت در الگوی کشت هم دیده شده و در الگوی کشت موارد دیگری که به شرایط اقلیمی منطقه و دیگر موارد سازگاری دارد نیز، پیشنهاد می‌شود.
رستمی با اشاره به الگوی کشت مناسب در مناطق کویری اظهار داشت: قطعا غلات و گلرنگ در اولویت است. همچنین کاشت پنبه که از دیرباز در مناطق شرق رایج بوده، در الگوی کشت پیشنهاد می‌شود. کشت‌های کم‌آب بر و کشت‌های در فضای گلخانه‌ای مد نظر قرار گرفته است. به طور کلی حذف گیاهان پر‌آب‌بر و جایگزینی گیاهان کم‌آب‌بر، گیاهانی که با شرایط خاکی و گرمای منطقه سازگار هستند، توصیه می‌شود.
وی افزود: وقتی در هر منطقه‌ای کشتی صورت می‌گیرد، صنایع تبدیلی وابسته و یا فرآوری و بسته‌بندی آن محصولات نیز می‌تواند متناسب با آن‌ها رشد پیدا کند، مشروط بر این است که سایر دستگاه‌های مرتبط از لحاظ زیرساختی در این موارد اقداماتی انجام دهند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با اشاره به اهمیت کشت در گلخانه بیان کرد: توسعه کشت‌های گلخانه‌ای به عنوان پارامتری برای افزایش بیشتر و بهتر بهره‌وری از آب در کل استان مد نظر است؛ یعنی بتوانیم کشت‌های فضای باز را زیر پوشش پلاستیک و کشت‌های گلخانه‌ای قراردهیم، از یک سو منجر به افزایش تولید در واحد سطح شده و از سوی دیگر مصرف آب کمتر و بهره وری آن افزایش می‌یابد.
وی ادامه داد: همچنین مزیت‌هایی چون افزایش اشتغال و صادرات محصول و ارزآوری به‌همراه دارد. امیدواریم با توسعه کشت گلخانه‌ای محصولات بتوانیم مباحث سرت (جداسازی محصولات کشاورزی براساس سایز) و بسته‌بندی و صنایع تبدیلی آن را فراهم کنیم و دستگاه‌ها در فراهم کردن امکانات و زیرساخت‌های این صنایع پشتیبان جهاد کشاورزی باشند تا برای کشور مفید فایده باشد.
رستمی تصریح کرد: در جایی توسعه کشت گلخانه‌ای را انجام می‌دهیم که آب مطمئن و پایدار و با کیفیت داشته باشیم. در گلخانه امکان آب‌رسانی با تانکر وجود ندارد. آب با کیفیت یعنی مسائل سلامتی، زیست‌محیطی و بهداشتی آن مورد توجه قرار گیرد. اگر بتوان از آب پساب در مناطق مختلف با تصفیه‌های تکمیلی، در بخش کشاورزی استفاده کرد، منبع تجدید پذیر و بازچرخانی آب محسوب می‌شود. متولیان شرکت آب منطقه‌ای، آب و فاضلاب، محیط زیست و بهداشت محیط باید در خصوص این نوع آب نظر بدهند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا امکان توسعه گلخانه‌های هیدروپونیک وجود دارد، گفت: در مناطقی گلخانه هیدروپونیک مطرح می‌شود که محدودیت‌های خاکی داشته باشیم و خاک از لحاظ کیفیت مناسب نیست، اما آب با کیفیت پایدار داریم. بنابراین اگر در شرق اصفهان نقطه‌ای با خاک نامناسب مانند منطقه کوهستانی یا سنگ‌ریزه‌ای وجود داشته باشد و آب با کیفیت داشته باشد، امکان کشت هیدروپونیک را توصیه می‌کنیم؛ هرچند هزینه‌های اجرایی و نگهداری آن نسبت به کشت‌های خاکی به نسبت بیشتر است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان خاطرنشان کرد: خوشبختانه باتوجه به تمام شرایط ایجاد شده و کم‌آبی که تمامی استان را تحت تاثیر قرار داده است،کشاورزان خود شرایط کاشت را متناسب با شرایط آبی منطقه خودشان وفق دادند.
وی افزود: کشاورزان استان توسعه کشت‌های گلخانه‌ای، توسعه کشت گیاهان دارویی، جایگزینی گیاهان کم‌آب بر با پر آب‌بر، اصلاح روش‌های نوین آبیاری و جایگزینی با آبیاری‌های سنتی در راستای بهره‌وری بهتر از آب، کاهش شدید سطح کشت گیاهان پر‌آب‌بر، حذف باغات درجه 3 بدون بازده اقتصادی و جایگزینی آن با ارقام باغی با نیاز آبی کم و مناسب مانند پسته‌کاری و کشت انار در شرق اصفهان، استفاده از ارقام میان‌رس و زودرس را در دستور کار خود قرار دادند که تمامی این اقدامات در راستای اجرای طرح اصلاح الگوی کشت است و تمامی نقاط استان قبل از صورت گرفتن ابلاغ ، این فرهنگ‌سازی و اقدامات آموزشی توسط جهاد کشاورزی استان نه در حد 100 درصد ولی عالی انجام شده است و در بسیاری از نقاط استان در حال توسعه است.