زندگی زیر سایه نوسان صفرها

قیمت دلار روز گذشته، صعود در کانال پنج هزار تومانی را آغاز کرد و مرز پنج هزار و 700 تومان (به یک روایت و عکس تابلوی یک صرافی) را هم پشت سر گذاشت.

دیروز در حالی خبرها از بازار ارز حول دلار پنج‌هزار و 700 تومانی می‌چرخید که سایت‌های رسمی اتحادیه طلا و جواهر و کانون صرافان ایران قیمت رسمی دلار را در ساعات پایانی وقت اداری روز گذشته پنج‌هزار و 568 تومان (55680 ریال) اعلام کرده بودند. نرخ‌های متفاوت از بازاری که مدت‌هاست هر از گاهی زیر سایه نوسان می‌رود و آرامش ندارد. در این باره آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی معتقد است بیش از هر چیزی عدم سیاست‌گذاری صحیح موجب به وجود آمدن این وضعیت شده است. او در گفت‌وگو با خبرنگار «خبرگزاری ایانا» می‌گوید: در روزهای اخیر که نوسان نرخ ارز بحث اصلی و موضوع گفت‌وگوی همه محافل اقتصادی است، جای توضیح و گفت‌وگوی مسئولان به خصوص مسئولان بانک مرکزی به‌شدت حس می‌شود. باید به مسئولان بانک مرکزی یادآوری کرد که کاهش قدرت ریال در مقابل دلار و تضعیف پول ملی سیاستی نیست که در جهت منافع باشد.

او اضافه می‌کند: حتی اینکه گفته می‌شود نرخ واقعی ارز شش یا هفت هزار تومان است و باید با این نرخ واقعی شود هم ملاک علمی یا درستی ندارد. این حرف هم بین همکاران اقتصادی نقل شده اما مشخص نیست بر اساس کدام یک از مکاتب یا دروس و نظریات اقتصادی گفته شده است. به همین دلیل رها کردن نرخ دلار و صعود آن نه معنا و مفهومی در اقتصاد دارد و نه حدی برای آن می‌توان قائل شد.

بغزیان با اشاره به اینکه بیشتر افرادی که طرفدار افزایش نرخ ارز هستند بر این باورند که تأثیر آن بیشتر بر صادرات و به نفع صادرات است، توضیح می‌دهد: باید از این دسته همکاران و کارشناسان پرسید، کدام صادرات؟ باید دید این نفع صادرات در کدام‌ یک از کالاها مشخص می‌شود. تأثیر صادرات کالا باید در قیمت یا کیفیت کالاهای داخلی نیز دیده شود.

این کارشناس اقتصادی مشکل اصلی را در جای دیگری دانسته و می‌گوید: به نظر می‌رسد بیش از هر عامل دیگری مسئولان در بانک مرکزی و سیاست‌گذاری‌ آنها باعث وضعیت موجود در بخش ارز شده است. یک نقص بزرگ و عمده در بانک مرکزی به این موضوع باز می‌گردد که بانک مرکزی به جای اینکه توسط اقتصاددانان اداره شود، توسط حسابداران یا به عبارت بهتر حساب‌آراها و حساب‌سازها اداره می‌شود. حسابدارانی که بیش از وضعیت موجود به فکر ترازنامه بانک مرکزی هستند.

او اضافه می‌کند: وضعیت بازار ارز در روزهای اخیر نشان می‌دهد مدیریتی برای بازار ارز وجود ندارد. جایگزین کردن ارز با نرخ سود بانکی (افزایش جهشی نرخ ارز و تثبیت نرخ سود بانکی و رها شدن توسط بانک مرکزی) یک بازی خطرناک است و سرمایه‌گذاری را به شدت تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد.

بغزیان معتقد است بانک مرکزی با مجموعه‌ای تصمیمات ناصحیح در افزایش نرخ ارز پیش‌قدم شده است. او در توضیح وضعیت می‌گوید: در روزهای اخیر اتفاق تازه و جدیدی رخ نداده که نیاز به خدمات ارزی در داخل بیشتر شود. از طرف دیگر در مورد موضوع برجام و تهدیدهایی که شده نیز اتفاق جدیدی رخ نداده که قابل کنترل یا پیش‌بینی نباشد. پس این بار منشأ اتفاق‌ها به طور مشخص به موضوعات داخلی باز می‌گردد.

او اضافه می‌کند: تاکتیک اشتباه بانک مرکزی و قطع تزریق ارز به بازار و هم زمان کاهش بی‌ضابطه نرخ سود (که بانک مرکزی بدون نتیجه آن را به حال خود رها کرد) و سیاست‌های ضدونقیض چنین وضعیتی را پیش آورده است. بیش از هر موضوع دیگری باید بانک مرکزی تکلیف خود و مسئولیتش در بازار ارز را مشخص کند پس از آن به دنبال این بود که مشکل اصلی جهش قیمت ارز در کدام بخش است. البته لازمه این کار نیز پذیرش مسئولیت از جانب مسئولان است.

گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن است که روز گذشته صف‌های طولانی مردم پشت در صرافی‌ها موجب شده که صرافی‌ها قیمت تابلوی ارز را خاموش کنند ولی مردم برای خرید ارز همچنان در پیاده‌روها منتظر بودند. ضمن اینکه قیمت ارز تا اخرین لحظات بسته شدن بازار همچنان رو به صعود بود، ولی قیمت‌ها سقف پنج‌هزار و 700 تومان را رد نکرد.