​پیوند خیار روی کدو به‌منظور کنترل بیماری‌های خاک‌زاد و تنش‌های محیطی

رئیس بخش باغبانی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان گفت: پیوند خیار روی کدو به‌منظور کنترل بیماری‌های خاک‌زاد و تنش‌های محیطی در این مرکز محقق شد.

علی فرهادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا در خصوص این طرح بیان کرد: در کشور حدود 12 هزار هکتار کشت گلخانه‌ای محصولات خیار.، گوجه‌فرنگی، فلفل و بادمجان وجود دارد.

وی ادامه داد: امروزه با افزایش گلخانه‌ها و حضور فارغ‌التحصیلان رشته‌های کشاورزی در این بخش، میزان تولید و عملکرد اکثر محصولات به‌سرعت در حال افزایش است. این موضوع رقابت برای تولید بیشتر و باکیفیت‌تر محصولات را افزایش می‌دهد. بر این اساس کشاورزان تلاش می‌کنند تا با به‌کارگیری روش‌های جدید کشاورزی خود را به‌روزرسانی کنند.

رئیس بخش باغبانی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اصفهان افزود: استفاده از نشاء باکیفیت یکی از تأثیرگذارترین روش‌ها برای افزایش کمیت و کیفیت محصولات بوده و مدت‌هاست که در کشورهای پیشرو در کشاورزی نیز معمول است، در کشور ما نیز استفاده از نشاء پرورش‌یافته توسط تولیدکنندگان نشاء بجای کشت مستقیم بذر موردتوجه کشاورزان قرارگرفته و این استقبال هرروز در حال افزایش است و ازاین‌رو نیاز به تولیدکنندگان حرفه‌ای نشاء بیش‌ازپیش احساس می‌شود.

فرهادی ادامه داد: در حال حاضر گرایش زیادی به تولید سبزی و گیاهان زینتی در سینی‌های توپی وجود دارد. در این روش تولید نشاء، بذرها به‌صورت جدا از هم و در سلول‌های کوچک سینی‌های نشاء کاشته می‌شوند و تولید تک دانه‌های بذر یکنواخت، جایگزین کاشت آن‌ها در سینی به‌صورت دست پاش و انتقال دستی آن‌ها به زمین اصلی شده است. در این روش تولید نشاء به خاطر اینکه در زمان کاشت نشاء ریشه‌ها بدون آسیب و دست‌نخورده باقی می‌مانند گیاه با شوک کمتری مواجه خواهد شد.

وی بیان کرد: به دلیل بالا بودن هزینه احداث گلخانه و همچنین هزینه تولید محصول، گلخانه داران اقدام به کشت پی‌درپی محصولات می‌کنند و عدم رعایت تناوب، ممکن است سبب بروز برخی بیماری‌ها یا بیش‌بود و یا کمبود عناصر غذایی در خاک شود. بیماری‌های خاک‌زی از عوامل مهم محدودکننده کشت محصولات خانواده کدوئیان و بادمجانیان است. برای مقابله با این موانع تولید، استفاده از ارقام مقاوم، ضدعفونی خاک، تعویض خاک و تناوب از راهکارهای عمده قابل توصیه است.

پیوند روی پایه‌های مقاوم روشی بهینه و اقتصادی در محیط‌های گلخانه‌ای

رئیس بخش باغبانی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اصفهان همچنین اضافه کرد: با توجه به اینکه اصلاح و توسعه ارقام جدید مقاوم به بیماری‌ها نیاز به زمان زیادی دارد و از طرفی احتمال از دست رفتن مقاومت با ظهور نژادهای جدید عوامل بیماری‌زا نیز وجود دارد، بنابراین نیاز به روشی مناسب برای جلوگیری از خسارت به محصول داریم.

وی افزود: سموم ضدعفونی‌کننده علاوه بر خطرات زیست‌محیطی و نیاز به گذشت زمان برای تهویه خاک، قادر به از بین بردن بعضی از عوامل بیماری‌زا نیستند، لذا به‌کارگیری نشای پیوندی در مقابله با این تنش‌ها توصیه‌شده و پیوند روی پایه‌های مقاوم روشی بهینه، اقتصادی و سهل‌الوصول درکشت محیط‌های گلخانه‌ای و هوای آزاد است.

افزایش کارایی با ادوات مکانیزه و ربات‌های پیوندزن

فرهادی بابیان اینکه پیوند نیمانیم یا اریب و حفره‌ای راسی از روش‌های پیوند زنی مورداستفاده در صیفی‌جات است، گفت: درروش نیمانیم که هم به‌صورت دستی و هم توسط ربات انجام می‌شود، روشی مرسوم برای گیاهان خانواده کدوئیان بوده اما روش حفره‌ای راسی صرفاً با دست و با حضور کارگر انجام می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که هر فرد کارگر ماهر می‌تواند عمل پیوندزنی را در 60-50 نشاء به ازای هر ساعت کار انجام دهد. این در حالی است که ادوات مکانیزه و ربات‌های پیوندزن می‌توانند تا 10 برابر کارایی را افزایش دهند.

وی افزود: انجام عملیات پیوند در گلخانه و هوای آزاد برای سبزی‌های میوه‌ای همچون جعبه‌ابزاری است که بر اساس معضل هر منطقه می‌توان نسبت به انتخاب پایه مناسب اقدام به عملیات پیوند کرد و بر آن تنش پیروز شد. به‌طور مثال در شرایط خشک و مناطقی که نه‌تنها آب کمیاب شده بلکه کیفیت آب هم تحت‌الشعاع قرارگرفته و به سمت شوری گرایش دارد، استفاده از پایه‌های مقاوم به شوری می‌تواند موفقیت بهره‌بردار را به همراه داشته باشد و یا با انتخاب پایه‌های مقاوم با مشکلات ایجادی توسط بیماری‌های خاک‌زی مقابله کند.

رئیس بخش باغبانی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اصفهان بیان کرد: در حال حاضر بسیاری از گلخانه‌ داران که سالیان گذشته از نشای پیوندی استفاده کرده‌اند راغب هستند باوجود هزینه بالای هر عدد نشای پیوندی، برای جبران هزینه‌ها و ثبات تولید و افزایش عملکرد در شرایطی که تنش زیستی وجود دارد از این شیوه بهره ببرند.

فرهادی تأکید کرد:  این نتایج حاصل تحقیقات مستمر 10 ساله محققان در مرکز اصفهان بوده که اکنون به ثمر نشسته است و در اختیار بهره‌برداران گلخانه‌ای و جالیزکاران هوای آزاد قرارگرفته است. در حال حاضر بسیاری از گلخانه داران که سالیان گذشته از نشای پیوندی استفاده کرده‌اند، راغب هستند با وجود هزینه بالای هر عدد نشای پیوندی، برای جبران هزینه‌ها و ثبات تولید و افزایش عملکرد در شرایطی که تنش زیستی وجود دارد از نشای پیوندی بهره ببرند.