انواع سیب و ویژگی‌ هر رقم؛ راهنمای انتخاب، کاشت و نگهداری

نکته سریع: برای انتخاب رقم، ابتدا ساعات سرمایی و هدف بازار را بررسی کنید.

ارقام ایرانی

---

---

---

---

---

ارقام خارجی

گلدن دلیشز (Golden Delicious)

• ویژگی‌ها: پوست زرد طلایی؛ طعم شیرین مایل به ترش؛ بافت نیمه‌سفت.
• زمان برداشت: اواسط تا اواخر پاییز.
• مصارف: تازه‌خوری، پخت‌وپز و صنایع.
• کشت در ایران: نیاز به دوره سرمایی مشخص؛ حساسیت متوسط به لکه ها؛ مناسب باغ‌های تجاری با مدیریت قارچ کش.

رد دلیشز (Red Delicious)

• ویژگی‌ها: پوست قرمز براق؛ شکل کشیده؛ طعم ملایم تا شیرین.
• زمان برداشت: پاییز.
• مصارف: تاز‌ه‌خوری و بسته‌بندی لوکس.
• کشت در ایران: برای بازار ظاهری باید بدون ضربه برداشت شود؛ کنترل آفات سطحی و آفتاب سوختگی اهمیت دارد.

گرنی اسمیت (Granny Smith)

• ویژگی‌ها: پوست سبز؛ طعم تند و ترش؛ بافت سفت و ترد.
• زمان برداشت: اواخر تابستان تا پاییز.
• مصارف: پخت، سالاد، تازه‌خوری.
• کشت در ایران: رقم دیررس با نیاز سرمایی؛ در برخی نواحی ایران آزمایش و موفقیت‌آمیز بوده ولی نیاز به دوره خنک کافی دارد.

شامپیون (Champion)

• ویژگی‌ها: میوه با پوست قرمز؛ طعم خوش و متعادل؛ گاهی به عنوان رقم بازار پسند شناخته می‌شود.
• زمان برداشت: اواخر تابستان تا پاییز.
• مصارف: تاز‌ه‌خوری.
• کشت در ایران: مناسب مناطق معتدل تا نیمه‌سرد؛ انتخاب پایه مناسب و مدیریت هرس مهم است.

گالا (Gala)

• ویژگی‌ها: پوست زرد تا نارنجی با راه‌های قرمز؛ طعم شیرین و آبدار؛ بافت نرم تا نیمه‌سفت.
• زمان برداشت: اواخر تابستان.
• مصارف: تازه‌خوری و بازارهای بزرگ.
• کشت در ایران: رقم پرمحصول؛ مناسب باغ‌های فشرده؛ نیاز به کوددهی منظم و کنترل آبیاری برای کیفیت میوه.

بریملی (Bramley)

• ویژگی‌ها: رقم انگلیسی بیشتر شناخته‌شده برای پخت؛ میوه بزرگ با طعم ترش و بافت مناسب پخت.
• زمان برداشت: پاییز.
• مصارف: پخت‌وپز و صنایع غذایی.
• کشت در ایران: کمتر رایج اما در باغ‌های تخصصی پخت و صنعت قابل‌کاشت است؛ نیاز به سرمای کافی و مراقبت از پوسیدگی.

فوجی (Fuji)

• ویژگی‌ها: میوه درشت؛ طعم بسیار شیرین؛ بافت سفت؛ ماندگاری بالا.
• زمان برداشت: اواخر پاییز (دیررس).
• مصارف: تازه‌خوری و صادرات.
• کشت در ایران: موفق در مناطق با سرمای مناسب؛ ایده‌آل برای باغ‌های تجاری که هدف نگهداری و صادرات دارند؛ مدیریت پس‌ازبرداشت ضروری است.

آلیس (Alice)

• ویژگی‌ها: رقم با مشخصات تجاری بسته به زیررقم؛ معمولاً طعم خوش، سایز متوسط و مناسب بازار تازه‌خوری.
• زمان برداشت: متغیر (تابستان تا پاییز).
• مصارف: تازه‌خوری.
• کشت در ایران: بسته به زیرکلون، در برخی باغ‌ها تجربه شده؛ توصیه به آزمون در قطعات کوچک پیش از توسعه وسیع.

برای ثبت محصول خود با کارشناسان ما در ارتباط باشید

تیم پشتیبانی سروبان آماده ثبت محصول، مشاوره بسته‌بندی و راهنمایی صادراتی شماست. اطلاعات محصول را ارسال کنید تا همکاران ما تماس بگیرند.

ثبت محصول تماس جهت مشاوره

---

نکات کلی کشت این ارقام در ایران

تطابق رقم با اقلیم: پیش از انتخاب رقم، میزان ساعات سرمایی (chill hours) منطقه را بسنجید و رقم‌هایی انتخاب کنید که با آن مطابقت دارند.

پایه پیوند: در تولید مدرن از پایه‌های مخصوص (مثل M9 برای باغ‌های فشرده و MMxxxx برای مناطق خاص) استفاده کنید تا کنترل اندازه و عملکرد آسان‌تر شود.

آبیاری و تغذیه: آبیاری قطره‌ای برای حفظ مداوم رطوبت ریشه و بهبود کیفیت میوه توصیه می‌شود؛ برنامه کوددهی بر اساس تجزیه خاک انجام شود.

فواصل کاشت: باغ فشرده (ردیف‌های نزدیک، 2–3 متر) برای گالا و فوجی مناسب است؛ فاصله‌های سنتی (6–9 متر) برای ارقام قدیمی‌تر و پایه‌های بذری مناسب‌تر است.

مدیریت آفات و بیماری‌ها: برنامه IPM؛ نظارت منظم در فصل رشد؛ سم‌پاشی هدفمند برای لکه‌ها، کرم میوه و پوسیدگی.

برداشت و پس‌ازبرداشت: برای ارقام صادراتی (فوجی، گلدن) خنک سازی سریع و نگهداری در سرد خانه لازم است؛ برداشت با دست و دقت برای حفظ ظاهر ارقام بسته‌بندی‌پسند (رد دلیشز) حیاتی است.

بهترین مناطق کاشت سیب

سیب در نواحی معتدل تا سردسیر با تابستان های خنک و زمستان های سرد عملکرد خوبی دارد. در ایران، استان‌هایی مانند آذربایجان شرقی (مرند، سبزقبا)،

آذربایجان غربی، اردبیل، همدان، زنجان و برخی مناطق مرتفع خراسان و کرمانشاه از بهترین مناطق شناخته می‌شوند. خاک‌های عمیق، با زهکشی خوب و pH

نزدیک به خنثی، و دسترسی به آب مناسب، پایه‌های موفقیت باغ سیب هستند.

خصوصیات کلی برای سیب مناسب صادرات

سیب صادراتی باید هم از نظر کیفی و هم از نظر بسته‌بندی و لجستیک طوری آماده شود که هنگام رسیدن به بازار مقصد، ظاهر، طعم و قابلیت فروش را حفظ کند.
کیفیت و ویژگی‌های میوه

• رنگ یکنواخت و براق؛ بدون لکه‌های فیزیکی یا سوختگی آفتاب
• سفتی مناسب (نه نرم) برای جلوگیری از صدمات مکانیکی و افزایش عمر نگهداری
• اندازه و وزن یکنواخت در بسته (دسته‌بندی بر اساس سایز)
• نسبت قند/اسیدیته متناسب با ذائقه بازار مقصد
• درصد رطوبت داخلی و سلامت بقایای آفات و بیماری‌ها صفر یا زیر آستانه مجاز
• پوست سالم و بدون زخم یا ترک (زخم‌های کوچک ممکن است برای بازارهای داخلی قابل قبول باشد اما نه برای صادرات)

ظاهر و بسته‌بندی

• بسته‌بندی محافظت‌شده: جعبه‌های مقوایی با حفره‌دار یا لایه‌های آکوافوم/کارتن جداکننده
• هر واحد بسته‌بندی دارای برچسب با نام رقم، مبدا، تاریخ برداشت، درجه‌بندی سایز و شمارۀ دسته (lot)
• استفاده از پوشش داخلی برای جلوگیری از سایش بین میوه‌ها (کاغذ نرم، فوم، یا آستر)
• حذف یا پوشش دادن شاخه/برگ‌های اضافی که می‌توانند رطوبت را به دام بیندازند

ذخیره سازی و شرایط سردخانه

• دمای نگهداری متناسب با رقم (معمولاً بین 0 تا 4 °C برای بیشتر ارقام) و رطوبت نسبی 90–95% برای جلوگیری از چروکیدگی
• مدیریت اتیلن: تفکیک ارقام حساس به اتیلن و استفاده از جذب‌کننده‌های اتیلن یا تنظیم جریان هوا
• پیش‌سرد کردن سریع پس از برداشت برای حذف گرمای مزرعه‌ای و کاهش تنفس میوه
• سیستم گردش هوا و قفسه بندی منظم برای جلوگیری از نقاط گرم یا سرد موضعی

مستندات، استانداردها و تنظیمات بازار

• رعایت استانداردهای بهداشتی و فسفری کشور مقصد (حد مجاز باقیمانده سموم) و ارائه گواهی‌های مربوطه
• کد ردیابی دسته (lot) جهت ردیابی منشاء و تاریخ برداشت
• بسته‌بندی و برچسب‌گذاری مطابق با مقررات وارداتی (زبان، اطلاعات تغذیه‌ای در صورت نیاز، کشوری که صادر می‌کند)
• اسناد گمرکی، phytosanitary certificate و در صورت لزوم گواهی ارگانیک/FSMS

لجستیک و حمل‌ونقل

• نگهداری سردزنجیره از مزرعه تا مقصد؛ حتی کوتاه‌ترین وقفه در سردزنجیره عمر مفید را کاهش می‌دهد
• حمل‌ونقل سریع و انتخاب مسیر/روش مناسب (هوایی برای بازارهای حساس زمانی؛ دریایی با کانتینرهای کنترل‌شده برای حجم بالا)
• جلوگیری از چیدمان فشرده که باعث له‌شدن می‌شود؛ چیدمان استاندارد و استفاده از محافظ بین لایه‌ها
• زمان‌بندی بارگیری در ساعات خنک روز و قرار دادن پالت‌ها به گونه‌ای که تهویه و دسترسی حفظ شود
  کنترل کیفیت نهایی (قبل از بارگیری)
• نمونه‌گیری تصادفی از بسته‌ها برای تست سختی، ظاهر، و باقیمانده سموم (در صورت نیاز)
• حذف میوه‌های با ضایعات مکانیکی یا علائم فساد
• ثبت شرایط سرد خانه (دما/رطوبت) و بارکد/شماره دسته برای هر پالت

برای هماهنگی مدارک و برنامه‌ریزی لجستیک، تماس با یک شرکت باتجربه مانند سروبان می‌تواند روند اخذ مجوز ها و ارسال محموله به عمان را تسهیل کند.

انتخاب و توصیه نهایی

• اگر هدف شما بازار محلی و سازگاری بالاست، ارقام ایرانی نامبرده (زنوز، مرند، شفیع‌آبادی، گلاب، قندک، گلشاهی) گزینه‌های مناسب‌اند و نگهداری ساده‌تری دارند.
• برای بازارهای تازه‌خوری با ارزش افزوده یا صادرات، فوجی، گالا و گلدن دلیشز مناسب‌ترند اما نیاز به زیرساخت سرمایش و مدیریت آفت/بیماری دارند.
• پیشنهاد عملی: در مقیاس کوچک 1–2 هکتار ترکیب کنید (مثلاً 60% رقم محلی + 40% رقم تجاری مانند فوجی یا گالا) تا هم سازگاری محلی حفظ شود و هم درآمد فصلی و بازار متنوع گردد.